senda
Just Music
مدیر بازنشسته
باربد در دربار خسرو پرویز
باربد نوازنده
باربَد (نامهای دیگر: فهلود/ذ، بهلبد/ذ، فهلود/ذ،[SUP]*[/SUP][SUP][۱][/SUP] فهرود/ذ، بهربد/ذ، باربد/ذ در منابع عربی و برباد/ذ در منابع فارسی،[SUP][۲][/SUP] و همچنین فهربد و فهلبذ[SUP]*[/SUP][SUP][۳][/SUP] و پهلبذ) نامورترین موسیقیدان، شاعر، بربت نواز و خواننده دوران ساسانی در زمان پادشاهی خسرو پرویز است.
محتویات
زندگی
درباره زندگی این هنرمند اطلاعات اندک و افسانه آمیزی در کتابهای فارسی و عربی آمده است. منابع کهنتر او را اهل مرو دانستهاند ولی منابع تازهتر زادگاه او را جهرم یاد کردهاند[SUP][۴][/SUP] همچنین مسعودی از گفته ابن خردادبه او را اهل ری نام برده است.[SUP][۵][/SUP]فارابی در کتاب موسیقی کبیر، از فهلیذ یاد میکند که در زمان خسرو پرویز، پسر هرمز پادشاه فارس بوده است. ابن خردادبه درباره باربد مینویسد:[SUP][۵][/SUP]
او از مردم ری بود و با سخنانی موزون به همراه بربط، برای خسرو آهنگهایی میساخت که در آن، حوادثی را که دیگران جرأت بازگفتن آن را نداشتند، با زبان موسیقی و شعر بیان مینمود، که از آهنگهای باربد در ستایش پادشاه ۷۵ آواز بوده است.
نام
باربد از بار به مفهوم اجازه و بَد به معنی صاحب، خدایگان و فرمانده تشکیل شده که در روی هم رفته یعنی کسی که اجازه همیشگی برای باریافتن دارد. شفیعی کدکنی با اشاره به دقایقی از نکات تاریخی ارتباط بین باربد و بربت، پسندیدهتر میداند که آن دو از یک ریشه دانسته شود.[SUP][۵][/SUP]آثار
باربد برای هر روزی از روزهای هفته نواهایی ساخته بود که این نواهای هفتگانه به نام طرق الملوکیه معروف است. همچنین آهنگهایی برای هر سی روز ماه که به نام سی لحن باربدی نامدار است.[SUP][۶][/SUP] و هم ۳۶۰ لحن به تعداد روزهای سال نوای خاص ساخته بوده است.[SUP][۵][/SUP]هنوز هم میراث او در نامهای گوشههای دستگاههای موسیقی ایرانی امروزی بر جای مانده است. او برای اولین بار دستگاه موسیقی را در جهان به نام سرود خسروانی خلق کرد. که آن به خسرو پرویز پادشاه، فرمانروای ایران از ۵۹۰ میلادی تا ۶۲۸ تقدیم نموده بود.
اختراع اغلب نغمات و ترانههای موسیقی را به وی نسبت میدهند. گویند حوادث و اتفاقات مهم را باربد بصورت نغمات نغز و نواهای دلفریب درآورده بسمع خسروپرویز میرسانیده، مثلاً تلف شدن شبدیز اسب ویژه پرویز را که دیگران یارای اظهار آن نداشتند وی بقالب نوای موسیقی ریخته و به عرض خسرو رسانید. باربد چون شنید که خسروپرویز در یاری رامشگران و نوازندگان میکوشد خواست خویشتن را بدرگاه پرویز رساند ولی سرکش (رامشگر خاص پرویز) سالار بار را محرض آمد که از راه جستن باربد بدربار جلوگیری نماید ولی باربد با رساندن نغمههای خود به گوش شاه او را شیفته آواز خود ساخت. اغلب کارهای او در وصف شاهان ان دوره میبود.