senda
Just Music
مدیر بازنشسته
فاصله، گام یا بُعد در موسیقی امروزه به مفهوم فاصله مابین دو نت یا نتهای موسیقی با توجه به نسبت فرکانس موجود بین آنها است.[SUP][۱][/SUP]
فاصله دو صوت موسیقی نسبت بسامدهای آنها (یعنی ارتعاشات آنها در ثانیه) است که معمولاً بسامد بیشتر را به بسامد کمتر تقسیم میکنند. از جنبه فیزیکی، فاصله دو صوت را میتوان نسبت ارتفاعهای آنها نیز تعریف کرد. اهمیت فواصل اصوات در موسیقی ناشی از این است که احساس ناشی از استماع متوالی یا همزمان دو صوت بستگی به فاصله آنها دارد و اگر بسامد آنها چنان تغییر کند که نسبت دو بسامد ثابت بماند، این احساس تغییر نمیکند. شیوه دیگر برای اندازهگیری فاصلهها که امروزه عمومیت یافته فرضیه سنت است که بر پایه آن اکتاو به ۱٬۲۰۰ سنت تقسیم میشود.[SUP][۲][/SUP]
فاصله در موسیقی قدیم
موسیقیدانان قدیم دوران اسلامی ایران به دلیل این که هنوز فرکانس شناخته نشده بود، برای مشخص کردن موقعیت، نغمهها را از روی جایگاه آنها روی وتر یا سیم شناسایی میکردند. در گذشته عقیده بر این بود که پس از حنجره و حلق انسان، کاملترین سازهایی که میتواند همه نغمهها را ایجاد کند سازهای رشتهای و در میان آنها عود است بنابراین در این گونه دستهبندی، فاصله یا محل هر نغمه روی رشته یا سیم معلوم و طبعاً شامل درازایی میشد و هر بعد با نسبتی که همان نسبت طولی بود مشخص میگردید.[SUP][۳][/SUP] ابعاد در موسیقی قدیم بر پایه انواع بزرگ (کبری)، کوچک (صغری)، ملایم (مطبوع) و ناملایم (نامطبوع) تقسیماتی داشته است.[SUP][۱][/SUP]
ابونصر فارابی در کتاب موسیقی کبیر درباره بعدهای موسیقی چنین آورده است:[SUP][۴][/SUP]
فاصله دو صوت موسیقی نسبت بسامدهای آنها (یعنی ارتعاشات آنها در ثانیه) است که معمولاً بسامد بیشتر را به بسامد کمتر تقسیم میکنند. از جنبه فیزیکی، فاصله دو صوت را میتوان نسبت ارتفاعهای آنها نیز تعریف کرد. اهمیت فواصل اصوات در موسیقی ناشی از این است که احساس ناشی از استماع متوالی یا همزمان دو صوت بستگی به فاصله آنها دارد و اگر بسامد آنها چنان تغییر کند که نسبت دو بسامد ثابت بماند، این احساس تغییر نمیکند. شیوه دیگر برای اندازهگیری فاصلهها که امروزه عمومیت یافته فرضیه سنت است که بر پایه آن اکتاو به ۱٬۲۰۰ سنت تقسیم میشود.[SUP][۲][/SUP]
فاصله در موسیقی قدیم
موسیقیدانان قدیم دوران اسلامی ایران به دلیل این که هنوز فرکانس شناخته نشده بود، برای مشخص کردن موقعیت، نغمهها را از روی جایگاه آنها روی وتر یا سیم شناسایی میکردند. در گذشته عقیده بر این بود که پس از حنجره و حلق انسان، کاملترین سازهایی که میتواند همه نغمهها را ایجاد کند سازهای رشتهای و در میان آنها عود است بنابراین در این گونه دستهبندی، فاصله یا محل هر نغمه روی رشته یا سیم معلوم و طبعاً شامل درازایی میشد و هر بعد با نسبتی که همان نسبت طولی بود مشخص میگردید.[SUP][۳][/SUP] ابعاد در موسیقی قدیم بر پایه انواع بزرگ (کبری)، کوچک (صغری)، ملایم (مطبوع) و ناملایم (نامطبوع) تقسیماتی داشته است.[SUP][۱][/SUP]
ابونصر فارابی در کتاب موسیقی کبیر درباره بعدهای موسیقی چنین آورده است:[SUP][۴][/SUP]
اگر دو نغمه مقترن در طبقه (درجه صوتی) یگانهای قرار گیرند، مطلقاً یک نغمه به شمار آیند، اما گاه دو نغمه در دو طبقه (درجه) قرار گیرند و میان مرتبه نغمه زیر و مرتبه نغمه بم فاصلهای از حیث زیری و بمی (حدث و ثقل) پدید آید که مقدار آن، فزونی نخستین نغمه بر نغمه دوم یا کاستی دومین از نخستین (از نظر حدت) است. ما این فاصله را که میان این دو از نظر حدت (زیری) یا از نظر ثقل (بمی) موجود است «بعد صوتی» خوانیم.
آخرین ویرایش: