M.Bagheri
مدیر کل تالار
مدیریت کل تالار
پرشین بکس :
سهم 30 درصدي علوم پزشكي از توليدات علمي ايران، خود گواه اين مدعاست كه پزشكي كشورمان ـ كه در زمره قدرت هاي نوظهور جهان محسوب مي شود ـ طي سال هاي اخير پيشرفت چشمگيري كرده و توانسته با طي مسيري پرفراز و نشيب و بتدريج به استناد پايگاه معتبر علمي اسكوپوس به جايگاه هجدهم جهان دست يابد.
در همين زمينه، دكتر جعفر مهراد سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام (ISC)، پايگاه «اسكوپوس» را دومين نظام استنادي معتبر جهان وابسته به انتشارات «الزوير» مي داند و معتقد است سياست هاي سازنده و موثر در جهت توسعه دانشگاه ها و مراكز تحقيقاتي و جذب دانشجويان تحصيلات تكميلي و انتشار مجلات علمي به زبان هاي فارسي و انگليسي و نمايه شدن اين نشريات در نمايه هاي معتبر بين المللي از جمله ISC ، از جمله عواملي است كه توليدات علمي پزشكي از سال 86 (2005 ميلادي) از مرز هزار مدرك گذشت.
هر سال با افزايش حداقل يكهزار مقاله ديگر به ميزان توليدات اين حوزه، مستندات علمي پزشكي در سال 2010 ميلادي را به بيش از 5000 مقاله رسانده است.
اين موفقيت ها تنها در شاخص هاي اعتباري است و شايد بهتر باشد توانايي ايران در كسب ثروت از دانش و تبديل ايده ها به محصول و به طور كلي ايجاد چرخه علم، فناوري و نوآوري را بررسي كنيم.
دستاوردهايي كه در سال 90 به مرحله عمل رسيد و رونمايي شد تاييد مي كند كه ايران در اين زمينه هم موفق عمل كرده است.
از جمله اين دستاوردها در كسب دانش فني، توليد برخي داروها با فناوري بالا بخصوص در بخش بيوتكنولوژي است.
يكي از مهم ترين آنها ساخت و توليد نخستين نانوداروي تزريقي ضدسرطان خاورميانه، با نام تجاري «سينا دوكسوزوم» است كه نوعي آنتي بيوتيك قابل استفاده در انواع سرطان ناحيه شكمي است.
«سينا دوكسوزوم» كه مشابه داروي خارجي «داكسيل» داروي شيمي درماني تزريقي است، به مدت 13 سال در انحصار يك شركت آمريكايي بوده و با قيمت بالا (ويال هاي 20 ميلي گرم در 10 سي سي 700 هزار تومان و ويال 50 ميلي گرم در 25 سي سي يك ميليون و 700 هزار تومان) در كشور به فروش مي رسيد و در بسياري از مواقع بيماران قادر به تهيه اين نانودارو نبودند، اما در حال حاضر با كسب دانش فني توليد اين نانودارو، امكان تهيه دارو با هزينه هاي بسيار پايين تر و با پيش بيني كمتر از نصف قيمت نمونه خارجي، براي بيماران فراهم شده است.
نانوداروي ضدسرطان ايران، در درمان سرطان هاي سينه، تخمدان، مولتيپل ميلوما و كاپوسي ساركوماي همراه در بيماران مبتلا به ايدز استفاده مي شود و درمان و اثربخشي آن در ساير سرطان ها نيز در حال بررسي است.
همچنين در سال جاري ما شاهد رونمايي از شش داروي جديد بيوتكنولوژيك ايراني شامل دو قلم داروي نوتركيب و چهار نوع ماده اوليه دارويي در قالب طرح كلان ملي فناوري «توليد داروهاي وارداتي» بين معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي بوديم.
اين داروها شامل «سالمترول» (Salmeterole) براي درمان بيماري هاي تنفسي و آسم، «ريلوزول» (Riluzole) با كاربرد در درمان ALS (نوعي بيماري سيستم عصبي)، «لتروزول» (Letrozol) براي مهار «آروماتاز» و كاربرد در درمان سرطان پستان، «زولدرونيك اسيد» (Zoledronic acid) براي پيشگيري از استئوپروز (پوكي استخوان) و نيز درمان بيماري پوستي پاژه، «فاكتور هفت انعقادي خون براي درمان بيماران هموفيلي و نيز «توكسين بوتولينومA» براي درمان پوست و زيبايي است.
توليد اين داروها به دست متخصصان داخلي در حالي صورت مي گيرد كه هم از جهت فناوري بالاي آنها و نيز از لحاظ كاهش قيمت نسبت به نمونه خارجي، در عين اثربخشي بالاتر، بسيار حائز اهميت هستند و صرفه جويي 68 ميليون دلاري سالانه را براي كشور به همراه دارند.
يكي ديگر از موفقيت هاي علوم پزشكي ايران در تربيت نيروي انساني متخصص است كه با حركت در مرزهاي دانش، زمينه ورود كشور به جايگاه هاي برتر دنيا را فراهم مي كنند.
به طوري كه براساس رتبه بندي موسسه اطلاعات علمي (ISI) چهار دانشمند ايران در فهرست يك درصد برترين دانشمندان جهان در حوزه علوم زيست پزشكي قرار دارند.
براساس گزارش سپتامبر 2011 نظام رتبه بندي Essential Science Indicators دكتر رضا ملك زاده، دكتر محمد عبداللهي، دكتر محمدرضا زرين دست و دكتر احمدرضا دهپور استادان دانشگاه علوم پزشكي تهران در فهرست يك درصد برترين دانشمندان جهان در حوزه علوم زيست پزشكي قرار دارند.
كسب دانش فني در حوزه هاي انطباق سريع و دقيق تصاوير پزشكي، خلق تصاوير سه بعدي با قابليت نمايش شفاف در عمق، ديد مجازي از نقاط آناتوميك و طراحي سيستم هاي رهگيري مبتني بر دوربين هاي CCD ابزارهاي دقيق جهت استفاده در سيستم هاي رهگيري در جهت بومي سازي سامانه راهبري جراحي هوشمند نصيب كشور شده است.
دكتر عليرضا احمديان، دانشيار گروه مهندسي پزشكي دانشگاه علوم پزشكي تهران و مجري طرح «سامانه راهبري جراحي هوشمند» توضيح مي دهد كه سامانه راهبري جراحي هوشمند مجموعه اي است كه به جراح كمك مي كند تا در حين عمل جراحي موقعيت ابزار خود را با دقت بسيار بالا روي نقاط آناتوميكي بدن مشاهده كند. به اين ترتيب اين سامانه مي تواند نقش مهمي در افزايش دقت و كيفيت عمل هاي جراحي پيچيده و خطرناكي ايفا كرده و كمك كند كه فرآيندهاي جراحي با موفقيت، طرح ريزي و انجام شوند.
با استفاده از اين سيستم ها مي توان موقعيت ابزار جراحي را ردگيري و آن را در تصاوير دوبعدي يا مدل هاي سه بعدي تهيه كرد و به پزشك نشان داد تا وي بتواند با اطلاعات كامل تري از محل ابزار خود و بافت پيش رو، عمل موردنظر را با حداكثر دقت انجام دهد.
دستيابي به فناوري فرآوري سلول هاي جنيني در قالب يكي از طرح هاي كلان منعقدشده بين معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي محقق شده كه با تلاش محققان مركز تحقيقات غدد و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي تهران اجرا شده است.
اهداف اين طرح شامل انتقال دانش فني مربوط به سلول هاي بنيادي بخصوص در زمينه تلخيص و نگهداري سلول به صورت منجمد، استفاده از سلول هاي بنيادي در درمان بيماري ديابت نوع يك و بيماري هايي همچون مولتيپل اسكلروز، ديستروفي دوشن، سيروز كبدي و نارسايي ايسكميك قلبي است.
دكتر باقر لاريجاني رييس دانشگاه علوم پزشكي تهران مزاياي اين سلول ها در مقايسه با سلول هاي روياني و بالغ را در قابليت استحصال به تعداد كافي با زيست پذيري بالا، فرآوري در محيط آزمايشگاه بدون نياز به محيط كشت، عدم استفاده از فاكتورهاي رشد و مواد با منشاء حيواني، احتمال بسيار پايين واكنش هاي رد پيوند، فقدان بيان HLA در سن موردنظر، دارا بودن خاصيت تنظيم كننده ايمني مي داند.
منبع : جام جم
سهم 30 درصدي علوم پزشكي از توليدات علمي ايران، خود گواه اين مدعاست كه پزشكي كشورمان ـ كه در زمره قدرت هاي نوظهور جهان محسوب مي شود ـ طي سال هاي اخير پيشرفت چشمگيري كرده و توانسته با طي مسيري پرفراز و نشيب و بتدريج به استناد پايگاه معتبر علمي اسكوپوس به جايگاه هجدهم جهان دست يابد.
ايران كه در سال هاي نه چندان دور يعني سال 2008 ميلادي در رتبه بيست و چهارم دنيا قرار داشت؛ در حال حاضر با تكيه بر محققان جوان خود، جزو 20 كشور برتر جهان در زمينه توليدات علمي در زمينه پزشكي است.در همين زمينه، دكتر جعفر مهراد سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام (ISC)، پايگاه «اسكوپوس» را دومين نظام استنادي معتبر جهان وابسته به انتشارات «الزوير» مي داند و معتقد است سياست هاي سازنده و موثر در جهت توسعه دانشگاه ها و مراكز تحقيقاتي و جذب دانشجويان تحصيلات تكميلي و انتشار مجلات علمي به زبان هاي فارسي و انگليسي و نمايه شدن اين نشريات در نمايه هاي معتبر بين المللي از جمله ISC ، از جمله عواملي است كه توليدات علمي پزشكي از سال 86 (2005 ميلادي) از مرز هزار مدرك گذشت.
هر سال با افزايش حداقل يكهزار مقاله ديگر به ميزان توليدات اين حوزه، مستندات علمي پزشكي در سال 2010 ميلادي را به بيش از 5000 مقاله رسانده است.
اين موفقيت ها تنها در شاخص هاي اعتباري است و شايد بهتر باشد توانايي ايران در كسب ثروت از دانش و تبديل ايده ها به محصول و به طور كلي ايجاد چرخه علم، فناوري و نوآوري را بررسي كنيم.
دستاوردهايي كه در سال 90 به مرحله عمل رسيد و رونمايي شد تاييد مي كند كه ايران در اين زمينه هم موفق عمل كرده است.
از جمله اين دستاوردها در كسب دانش فني، توليد برخي داروها با فناوري بالا بخصوص در بخش بيوتكنولوژي است.
يكي از مهم ترين آنها ساخت و توليد نخستين نانوداروي تزريقي ضدسرطان خاورميانه، با نام تجاري «سينا دوكسوزوم» است كه نوعي آنتي بيوتيك قابل استفاده در انواع سرطان ناحيه شكمي است.
«سينا دوكسوزوم» كه مشابه داروي خارجي «داكسيل» داروي شيمي درماني تزريقي است، به مدت 13 سال در انحصار يك شركت آمريكايي بوده و با قيمت بالا (ويال هاي 20 ميلي گرم در 10 سي سي 700 هزار تومان و ويال 50 ميلي گرم در 25 سي سي يك ميليون و 700 هزار تومان) در كشور به فروش مي رسيد و در بسياري از مواقع بيماران قادر به تهيه اين نانودارو نبودند، اما در حال حاضر با كسب دانش فني توليد اين نانودارو، امكان تهيه دارو با هزينه هاي بسيار پايين تر و با پيش بيني كمتر از نصف قيمت نمونه خارجي، براي بيماران فراهم شده است.
نانوداروي ضدسرطان ايران، در درمان سرطان هاي سينه، تخمدان، مولتيپل ميلوما و كاپوسي ساركوماي همراه در بيماران مبتلا به ايدز استفاده مي شود و درمان و اثربخشي آن در ساير سرطان ها نيز در حال بررسي است.
همچنين در سال جاري ما شاهد رونمايي از شش داروي جديد بيوتكنولوژيك ايراني شامل دو قلم داروي نوتركيب و چهار نوع ماده اوليه دارويي در قالب طرح كلان ملي فناوري «توليد داروهاي وارداتي» بين معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي بوديم.
اين داروها شامل «سالمترول» (Salmeterole) براي درمان بيماري هاي تنفسي و آسم، «ريلوزول» (Riluzole) با كاربرد در درمان ALS (نوعي بيماري سيستم عصبي)، «لتروزول» (Letrozol) براي مهار «آروماتاز» و كاربرد در درمان سرطان پستان، «زولدرونيك اسيد» (Zoledronic acid) براي پيشگيري از استئوپروز (پوكي استخوان) و نيز درمان بيماري پوستي پاژه، «فاكتور هفت انعقادي خون براي درمان بيماران هموفيلي و نيز «توكسين بوتولينومA» براي درمان پوست و زيبايي است.
توليد اين داروها به دست متخصصان داخلي در حالي صورت مي گيرد كه هم از جهت فناوري بالاي آنها و نيز از لحاظ كاهش قيمت نسبت به نمونه خارجي، در عين اثربخشي بالاتر، بسيار حائز اهميت هستند و صرفه جويي 68 ميليون دلاري سالانه را براي كشور به همراه دارند.
جايگاه دوازدهم ايران در توليد داروهاي زيست فناوري
دستاوردهاي فراوان ايران در حوزه داورها كه با تلاش محققان و متخصصان جوان اين مرز و بوم به دست آمده است ايران را در توليد داروهاي زيست فناوري جزو 12 كشور برتر دنيا قرار داده و ايران توانست در توليد دارو در سطح منطقه رتبه اول و در قاره آسيا هم در رده پنج كشور اول قرار گيرد.يكي ديگر از موفقيت هاي علوم پزشكي ايران در تربيت نيروي انساني متخصص است كه با حركت در مرزهاي دانش، زمينه ورود كشور به جايگاه هاي برتر دنيا را فراهم مي كنند.
به طوري كه براساس رتبه بندي موسسه اطلاعات علمي (ISI) چهار دانشمند ايران در فهرست يك درصد برترين دانشمندان جهان در حوزه علوم زيست پزشكي قرار دارند.
براساس گزارش سپتامبر 2011 نظام رتبه بندي Essential Science Indicators دكتر رضا ملك زاده، دكتر محمد عبداللهي، دكتر محمدرضا زرين دست و دكتر احمدرضا دهپور استادان دانشگاه علوم پزشكي تهران در فهرست يك درصد برترين دانشمندان جهان در حوزه علوم زيست پزشكي قرار دارند.
موفقيت در توليد تجهيزات پيشرفته پزشكي
بخش ديگر موفقيت هاي ايران در توليد تجهيزات پزشكي است كه يكي از مهم ترين دستگاه هاي ساخت محققان ايراني كه در پس آن تحقيقات بسيار زيادي خوابيده است «سامانه راهبري جراحي هوشمند» است.كسب دانش فني در حوزه هاي انطباق سريع و دقيق تصاوير پزشكي، خلق تصاوير سه بعدي با قابليت نمايش شفاف در عمق، ديد مجازي از نقاط آناتوميك و طراحي سيستم هاي رهگيري مبتني بر دوربين هاي CCD ابزارهاي دقيق جهت استفاده در سيستم هاي رهگيري در جهت بومي سازي سامانه راهبري جراحي هوشمند نصيب كشور شده است.
دكتر عليرضا احمديان، دانشيار گروه مهندسي پزشكي دانشگاه علوم پزشكي تهران و مجري طرح «سامانه راهبري جراحي هوشمند» توضيح مي دهد كه سامانه راهبري جراحي هوشمند مجموعه اي است كه به جراح كمك مي كند تا در حين عمل جراحي موقعيت ابزار خود را با دقت بسيار بالا روي نقاط آناتوميكي بدن مشاهده كند. به اين ترتيب اين سامانه مي تواند نقش مهمي در افزايش دقت و كيفيت عمل هاي جراحي پيچيده و خطرناكي ايفا كرده و كمك كند كه فرآيندهاي جراحي با موفقيت، طرح ريزي و انجام شوند.
با استفاده از اين سيستم ها مي توان موقعيت ابزار جراحي را ردگيري و آن را در تصاوير دوبعدي يا مدل هاي سه بعدي تهيه كرد و به پزشك نشان داد تا وي بتواند با اطلاعات كامل تري از محل ابزار خود و بافت پيش رو، عمل موردنظر را با حداكثر دقت انجام دهد.
فناوري فرآوري سلول هاي جنيني
دستيابي ايران به فناوري فرآوري سلول هاي جنيني با هدف درمان بيماري هاي صعب العلاج يكي ديگر از دستاوردهاي سال جاري ايران در حوزه پزشكي است.دستيابي به فناوري فرآوري سلول هاي جنيني در قالب يكي از طرح هاي كلان منعقدشده بين معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي محقق شده كه با تلاش محققان مركز تحقيقات غدد و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي تهران اجرا شده است.
اهداف اين طرح شامل انتقال دانش فني مربوط به سلول هاي بنيادي بخصوص در زمينه تلخيص و نگهداري سلول به صورت منجمد، استفاده از سلول هاي بنيادي در درمان بيماري ديابت نوع يك و بيماري هايي همچون مولتيپل اسكلروز، ديستروفي دوشن، سيروز كبدي و نارسايي ايسكميك قلبي است.
دكتر باقر لاريجاني رييس دانشگاه علوم پزشكي تهران مزاياي اين سلول ها در مقايسه با سلول هاي روياني و بالغ را در قابليت استحصال به تعداد كافي با زيست پذيري بالا، فرآوري در محيط آزمايشگاه بدون نياز به محيط كشت، عدم استفاده از فاكتورهاي رشد و مواد با منشاء حيواني، احتمال بسيار پايين واكنش هاي رد پيوند، فقدان بيان HLA در سن موردنظر، دارا بودن خاصيت تنظيم كننده ايمني مي داند.
امیر بامه - جام جم
منبع : جام جم