M.Bagheri
مدیر کل تالار
مدیریت کل تالار
پرشین بکس :
شايد به نظرتان عجيب يا رويايي باشد اما امكان توليد گوشت خوراكي از منابع آزمايشگاهي از جمله موضوعاتي است كه در آستانه ورود به دنياي واقعي است. براي تحقق اين رويا هم اكنون 30 گروه پژوهشي در گوشه و كنار دنيا دست به كار شده و به صورت جدي به پرورش گوشت در ظروف كشت آزمايشگاهي همت گماشته اند.به اين ترتيب نبوغ انسان در كنار امكانات و تجهيزات نوين دست به دست هم داده و به گسترش و تكميل يك فناوري انقلابي منجر شده است كه گفته مي شود به معضل جهاني گرسنگي پايان خواهد داد. در قالب اين پروژه بزرگ، دانشمندان در رشته مهندسي بافت درصددند با كمك گرفتن از سلول هاي بنيادي گوشت خوراكي مورد نياز بشر را در داخل آزمايشگاه ها توليد كنند. البته چنين ادعايي تا به آنجا پيش رفته كه انجمن پتا (بزرگ ترين گروه حمايت از حيوانات در جهان) 5 سال پيش اعلام كرد در صورتي كه پژوهشگران تا 30 ژوئن ۲۰۱۲ (10 تير 1391) موفق به تهيه گوشت مرغ آزمايشگاهي شوند، پاداشي يك ميليون دلاري دريافت خواهند كرد. البته اين انجمن 2 شرط اساسي را براي برنده نهايي اين رقابت كه موفق به توليد گوشت مصنوعي مي شود در نظر گرفته؛ اول اين كه گوشت آزمايشگاهي بايد از گوشت مرغ غير قابل تمايز باشد و در ضمن امكان توليد و عرضه تجاري آن وجود داشته باشد.
البته براي مراسم اهداي اين جايزه هم برنامه متفاوتي در نظر گرفته شده است. چراكه قرار است گروه كوچكي از دانشمندان براي صرف ناهاري گردهم بيايند كه ماده اوليه آن گوشتي است كه به جاي مرغداري، مستقيم از آزمايشگاه روي ميز اين ضيافت آمده است.
در صورت تحقق چنين دستاوردي كه با عنوان گوشت بدون سلاخي نامگذاري شده علاوه بر آن كه انقلابي در صنعت توليد فرآورده هاي گوشتي به وقوع مي پيوندد مي توان به آسيب و مرگ و مير كمتر حيوانات در مقايسه با روش هاي كنوني و در عين حال كاهش پيامدهاي زيانبار زيست محيطي اميدوار بود. توليد اين محصولات از آنجا اهميت دوچنداني دارد كه نيازمند صرف انرژي و اختصاص فضاي زيادي نيستند. بر پايه پيش بيني هاي دانشمنداني در آكسفورد و آمستردام، فرآيند توليد گوشت آزمايشگاهي را مي توان به گونه اي مهندسي كرد كه تنها به يك درصد از زمين و 4 درصد از آبي كه صرف پرورش نمونه هاي طبيعي مي شود، نياز داشته باشد. به گفته اين دانشمندان توليد آزمايشگاهي ماهيچه مي تواند با جلوگيري از كشته شدن حيوانات، از عذاب كشيدن آنها جلوگيري كند، مانع از انتقال بيماري هاي مرتبط با دام و طيور به غذاي انسان شود، از ميزان فضاي مورد نياز براي پرورش دام بكاهد (در حال حاضر دامداري ها حدود 70 درصد از كل زمين هاي كشاورزي را به خود اختصاص داده اند) و از انتشار گازهاي گلخانه اي ناشي از پرورش دام و طيور كه 18 درصد از توليد گازهاي گلخانه اي را به خود اختصاص مي دهد، جلوگيري كند.
در اين ميان يك معضل اساسي وجود دارد؛ گوشت هاي مصنوعي در محيط آزمايشگاهي نمي توانند زياد رشد كنند و بزرگ ترين تكه گوشت به دست آمده از اين روش ابعادي در حدود ۸ در ۲ در 4/0 ميلي متر داشته است. وجود اين مشكل باعث شده تا توليدكنندگان گوشت به ناچار اين تكه هاي كوچك را مرتبا با الكتروشوك تحريك كنند تا بتوانند تكه هاي بزرگ تري توليد كنند. اما محدوديت ها به همين جا ختم نمي شود چراكه طعم و مزه غيرطبيعي اين نوع محصولات هم از جمله مشكلاتي است كه بايد فكري جدي براي آن انديشيده شود.
هم اكنون گروهي در يكي از دانشگاه هاي هلند در زمينه توليد گوشت آزمايشگاهي خبرساز هستند. اين گروه اعلام كرده اند تا پايان سال جاري ميلادي نوعي گوشت گاو مصنوعي توليد خواهند كرد. با اين حال 2 مساله مانع دستيابي گروه هلندي به جايزه يك ميليون دلاري پتا خواهد بود؛ نخست نوع گوشت توليدي آنهاست و ديگر آن كه نمونه گوشت توليدي اين گروه تا كنون از نوارهايي به طول چند سانتي متر فرا تر نرفته است. همين 2 مشكل اصلي باعث شده تا كار اين گروه گره بخورد. اما گروه ديگري در هلند در حال انجام آزمايش روي سلول هاي بنيادي كشت شده از رويان(سلول تخم در مرحله 8 سلولي) هستند.به اعتقاد اعضاي اين گروه يك سلول بنيادي توانايي توليد بالقوه چندين تن گوشت را داراست، به اين معنا كه مي توان با استفاده از مجموع سلول هاي بنيادي برگرفته از يك رأس گاو غذاي مردم يك كشور را تأمين كرد. البته در اقصي نقاط جهان كارهاي مشابه ديگري بر روي گوشت بوقلمون،گوسفند و مرغ در حال انجام است اما به نظر مي رسد در نهايت اولين نسل از گوشت هاي آزمايشگاهي، گوشت مرغ آن هم به صورت تكه هاي كوچك خواهد بود، با اين هدف طولاني مدت كه دست آخر گوشت عضلاني را به شكل مصنوعي پرورش دهند.
با موفقيت نهايي محققان اين عرصه و در نهايت شناسايي يك فرآيند صنعتي كه صرفه تجاري نيز داشته باشد مي توان اميدوار بود هزينه توليد گوشت آزمايشگاهي در مقايسه با فرآورده هاي گوشتي كنوني كاهش يافته و توليد آن فراگير شود. البته پس از تجاري سازي گوشت هاي مصنوعي بايد منتظر ماند و ديد آيا اين محصولات با اقبال عمومي نيز رو به رو مي شود يا نه. در حالي كه عده اي براي معرفي برنده نهايي انجمن پتا روزشماري مي كنند گروهي از دانشمندان هم دستيابي به چنين هدفي را بسيار دور از دسترس مي دانند. البته در كنار اين دو گروه عده اي ديگر هم قرار دارند كه بطور كلي با چنين كاري مخالف هستند و معتقدند نمي توان توليد يكي از مهم ترين منابع اصلي غذاي بشر را به آزمايشگاه هاي مهندسي بافت سپرد.
منبع : جام جم
شايد به نظرتان عجيب يا رويايي باشد اما امكان توليد گوشت خوراكي از منابع آزمايشگاهي از جمله موضوعاتي است كه در آستانه ورود به دنياي واقعي است. براي تحقق اين رويا هم اكنون 30 گروه پژوهشي در گوشه و كنار دنيا دست به كار شده و به صورت جدي به پرورش گوشت در ظروف كشت آزمايشگاهي همت گماشته اند.به اين ترتيب نبوغ انسان در كنار امكانات و تجهيزات نوين دست به دست هم داده و به گسترش و تكميل يك فناوري انقلابي منجر شده است كه گفته مي شود به معضل جهاني گرسنگي پايان خواهد داد. در قالب اين پروژه بزرگ، دانشمندان در رشته مهندسي بافت درصددند با كمك گرفتن از سلول هاي بنيادي گوشت خوراكي مورد نياز بشر را در داخل آزمايشگاه ها توليد كنند. البته چنين ادعايي تا به آنجا پيش رفته كه انجمن پتا (بزرگ ترين گروه حمايت از حيوانات در جهان) 5 سال پيش اعلام كرد در صورتي كه پژوهشگران تا 30 ژوئن ۲۰۱۲ (10 تير 1391) موفق به تهيه گوشت مرغ آزمايشگاهي شوند، پاداشي يك ميليون دلاري دريافت خواهند كرد. البته اين انجمن 2 شرط اساسي را براي برنده نهايي اين رقابت كه موفق به توليد گوشت مصنوعي مي شود در نظر گرفته؛ اول اين كه گوشت آزمايشگاهي بايد از گوشت مرغ غير قابل تمايز باشد و در ضمن امكان توليد و عرضه تجاري آن وجود داشته باشد.
البته براي مراسم اهداي اين جايزه هم برنامه متفاوتي در نظر گرفته شده است. چراكه قرار است گروه كوچكي از دانشمندان براي صرف ناهاري گردهم بيايند كه ماده اوليه آن گوشتي است كه به جاي مرغداري، مستقيم از آزمايشگاه روي ميز اين ضيافت آمده است.
در صورت تحقق چنين دستاوردي كه با عنوان گوشت بدون سلاخي نامگذاري شده علاوه بر آن كه انقلابي در صنعت توليد فرآورده هاي گوشتي به وقوع مي پيوندد مي توان به آسيب و مرگ و مير كمتر حيوانات در مقايسه با روش هاي كنوني و در عين حال كاهش پيامدهاي زيانبار زيست محيطي اميدوار بود. توليد اين محصولات از آنجا اهميت دوچنداني دارد كه نيازمند صرف انرژي و اختصاص فضاي زيادي نيستند. بر پايه پيش بيني هاي دانشمنداني در آكسفورد و آمستردام، فرآيند توليد گوشت آزمايشگاهي را مي توان به گونه اي مهندسي كرد كه تنها به يك درصد از زمين و 4 درصد از آبي كه صرف پرورش نمونه هاي طبيعي مي شود، نياز داشته باشد. به گفته اين دانشمندان توليد آزمايشگاهي ماهيچه مي تواند با جلوگيري از كشته شدن حيوانات، از عذاب كشيدن آنها جلوگيري كند، مانع از انتقال بيماري هاي مرتبط با دام و طيور به غذاي انسان شود، از ميزان فضاي مورد نياز براي پرورش دام بكاهد (در حال حاضر دامداري ها حدود 70 درصد از كل زمين هاي كشاورزي را به خود اختصاص داده اند) و از انتشار گازهاي گلخانه اي ناشي از پرورش دام و طيور كه 18 درصد از توليد گازهاي گلخانه اي را به خود اختصاص مي دهد، جلوگيري كند.
رقابتي تنگاتنگ در عرصه مهندسي بافت
اولين جرقه هاي توليد گوشت مصنوعي مدتي است كه به كمك علم مهندسي بافت زده شده است. گزارش هاي منتشر شده از آزمايشگاه هاي مختلف نشان مي دهد طي چند سال اخير دانشمندان توانسته اند معماي پيچيده كشت گوشت در آزمايشگاه را حل كنند و اينك سرگرم بهينه سازي روش هاي ابتكاري هستند تا فرآيند توليد گوشت مصنوعي به لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه شود. در حال حاضر انتشار خبرهاي زنجيره اي از پيشرفت هاي اخير در زمينه توليد اين نوع گوشت، باعث شده تا جهان علم به بار نشستن اين دستاورد بزرگ را در سال جاري ميلادي كاملا عملي بداند. پايه اصلي توليد اين محصولات سلول هاي بنيادي هستند. اين سلول ها كه از بافت حيواني نشات مي گيرند در يك محيط غني از اسيدهاي آمينه، شكر و مواد معدني رشد مي كنند و از يك داربست زيستي براي تمايز آنها به سلول هاي عضلاني استفاده مي شود. در واقع سلول هاي بنيادين منبع اصلي توليد گوشت هاي آزمايشي به شمار مي رود زيرا اين سلول ها توانايي تبديل شدن به هر نوع بافت گوشتي را دارند. البته تمركز دانشمندان در اين مطالعه بر روي سلول هاي بنيادين مرتبط با توليد و ترميم ماهيچه ها قرار گرفته است.نكته: طي چند سال اخير دانشمندان توانسته اند معماي پيچيده كشت گوشت در آزمايشگاه را حل كنند و اينك سرگرم بهينه سازي روش هاي ابتكاري هستند تا فرآيند توليد گوشت مصنوعي به لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه شود
به طور كلي به منظور توليد گوشت ماهيچه از اين سلول ها محققان از شيوه هاي رايج كشت نسوج استفاده كرده و سلول هاي بنيادي را با ماتريكسي سه بعدي و قابل انحلال مي آميزند و با كمك محرك الكتريكي و انبساط مكانيكي به رشد طبيعي نسوج كمك مي كنند.اين كار اولين بار روي سلول هاي بنيادي موش انجام شد و بعد از آن امكان چنين كاري براي فرآورده هاي ديگر مورد بررسي قرار گرفت.در اين ميان يك معضل اساسي وجود دارد؛ گوشت هاي مصنوعي در محيط آزمايشگاهي نمي توانند زياد رشد كنند و بزرگ ترين تكه گوشت به دست آمده از اين روش ابعادي در حدود ۸ در ۲ در 4/0 ميلي متر داشته است. وجود اين مشكل باعث شده تا توليدكنندگان گوشت به ناچار اين تكه هاي كوچك را مرتبا با الكتروشوك تحريك كنند تا بتوانند تكه هاي بزرگ تري توليد كنند. اما محدوديت ها به همين جا ختم نمي شود چراكه طعم و مزه غيرطبيعي اين نوع محصولات هم از جمله مشكلاتي است كه بايد فكري جدي براي آن انديشيده شود.
توليد غذاي انسان آينده از طبيعت يا آزمايشگاه؟
از ديدگاه نظري بافت عضلاني هر حيواني را مي توان در محيط آزمايشگاهي پرورش داد، همچنان كه مي توان شير، پنير و تخم مرغ را نيز از اين طريق به شكل مصنوعي توليد كرد. به رغم تمامي پيشرفت ها تا اين لحظه گوشت هاي آزمايشگاهي بي رنگ، بي مزه و فاقد بافت بوده اند و به نظر مي رسد محققان مجبور شوند براي طبيعي ساختن اين گوشت ها چربي و حتي خون آزمايشگاهي و افزودني هاي رنگي به آن اضافه كنند. البته خود محققان براي برداشتن اين موانع ابتدا اميدوارند با تغيير دادن در تركيب محيط كشت گوشت بتوانند طعم و كيفيت آن را اصلاح كنند. همچنين به فكر توليد انواع متنوعي از گوشت مصنوعي هستند و قصد دارند تا با شبيه سازي عروق خوني در اين گوشت هاي مصنوعي، امكان بزرگتر شدن و توليد انواع مناسب تري از آنها را فراهم كنند. هم اكنون گروهي در يكي از دانشگاه هاي هلند در زمينه توليد گوشت آزمايشگاهي خبرساز هستند. اين گروه اعلام كرده اند تا پايان سال جاري ميلادي نوعي گوشت گاو مصنوعي توليد خواهند كرد. با اين حال 2 مساله مانع دستيابي گروه هلندي به جايزه يك ميليون دلاري پتا خواهد بود؛ نخست نوع گوشت توليدي آنهاست و ديگر آن كه نمونه گوشت توليدي اين گروه تا كنون از نوارهايي به طول چند سانتي متر فرا تر نرفته است. همين 2 مشكل اصلي باعث شده تا كار اين گروه گره بخورد. اما گروه ديگري در هلند در حال انجام آزمايش روي سلول هاي بنيادي كشت شده از رويان(سلول تخم در مرحله 8 سلولي) هستند.به اعتقاد اعضاي اين گروه يك سلول بنيادي توانايي توليد بالقوه چندين تن گوشت را داراست، به اين معنا كه مي توان با استفاده از مجموع سلول هاي بنيادي برگرفته از يك رأس گاو غذاي مردم يك كشور را تأمين كرد. البته در اقصي نقاط جهان كارهاي مشابه ديگري بر روي گوشت بوقلمون،گوسفند و مرغ در حال انجام است اما به نظر مي رسد در نهايت اولين نسل از گوشت هاي آزمايشگاهي، گوشت مرغ آن هم به صورت تكه هاي كوچك خواهد بود، با اين هدف طولاني مدت كه دست آخر گوشت عضلاني را به شكل مصنوعي پرورش دهند.
با موفقيت نهايي محققان اين عرصه و در نهايت شناسايي يك فرآيند صنعتي كه صرفه تجاري نيز داشته باشد مي توان اميدوار بود هزينه توليد گوشت آزمايشگاهي در مقايسه با فرآورده هاي گوشتي كنوني كاهش يافته و توليد آن فراگير شود. البته پس از تجاري سازي گوشت هاي مصنوعي بايد منتظر ماند و ديد آيا اين محصولات با اقبال عمومي نيز رو به رو مي شود يا نه. در حالي كه عده اي براي معرفي برنده نهايي انجمن پتا روزشماري مي كنند گروهي از دانشمندان هم دستيابي به چنين هدفي را بسيار دور از دسترس مي دانند. البته در كنار اين دو گروه عده اي ديگر هم قرار دارند كه بطور كلي با چنين كاري مخالف هستند و معتقدند نمي توان توليد يكي از مهم ترين منابع اصلي غذاي بشر را به آزمايشگاه هاي مهندسي بافت سپرد.
بهاره صفوي / گروه دانش
منبع : جام جم