M.Bagheri
مدیر کل تالار
مدیریت کل تالار
وضعيت شعر در سال هاي ابتدايي دهه 70 خورشيدي را شايد بسياري از خوانندگان صفحه شعر جوان به درستي به خاطر نداشته باشند. بگذاريد براي روشن شدن ذهنتان به آن روزها برگرديم؛ به زماني كه نسل تازه اي در شعر سعي مي كرد صدايش را به گوش ديگران برساند.در آن زمان، اگرچه فرهنگسراها در تهران، در حال پاگرفتن بودند و براي نوجوانان علاقه مند به شعر برنامه هاي متنوعي را تدارك مي ديدند، اما در شهرستان ها تنها برخي جلسات پراكنده ادبي كه اغلب هم در تيول استادان باقيمانده از شب نشيني هاي انجمن هاي ادبي بودند، مجالي براي حضور شاعران جوان فراهم مي كرد. با اين حال در اغلب اين جلسات با صداهاي تازه و تجربه هاي نوين مخالفت مي شد و شاعران جوان اجازه نداشتند در برابر رهنمودهاي استاداني كه هيچ نسبتي با جريان هاي روز شعري نداشتند، دم برآورند.
آن دوره، رسانه ها نيز بسيار محدود به شعر مي پرداختند. از ميان مجله ها، اطلاعات هفتگي، صفحه شعري به كوشش محمدرضا مهديزاده و مجله جوانان امروز صفحه اي با مديريت سهيل محمودي درمي آورد و روزنامه اطلاعات هم صفحه بشنو از ني را به كوشش عليرضا قزوه منتشر مي كرد. البته بسياري از شاعران جوان و نوجوان آن روزگار به يك مجله كه به صداي آنها توجه مي كرد و برايشان از ادبيات مي گفت، دلبستگي زيادي داشتند و آن هم سروش نوجوان بود كه البته اين يك نقطه اميد هم چندي بعد براي هميشه خاموش شد. علاوه بر رسانه هاي مكتوب، يك برنامه هفتگي يك ساعته در راديو هم بود كه ساعد باقري در آن آثار و نامه هاي شاعران جوان را مي خواند و نقد مي كرد. اين تمام رسانه هايي بود كه براي شاعران جوان و شعر در حال رشد اين مقطع سني وجود داشت، نه وبلاگي بود و نه فضاي مجازي و نه هيچ امكان رسانه اي ديگر.
آن موقع، دفتر شعر جوان تازه پا گرفته بود و امكانات اندك و مشكلات مالي، اجازه فعاليت چنداني به آن نمي داد و تنها كنگره هاي سالانه اش محلي براي جمع شدن شاعران نوخاسته بود.
در آن شرايط و وضعيت بود كه بيشترين فعاليت شاعرانه نوجوانان در آموزش و پروش و مراكز تربيتي و مدارس انجام مي شد. همت مسوولان آن زمان امور تربيتي (نهاد پرورشي) در ايجاد كانون هاي شاعران و نويسندگان در استان ها و برپايي منظم مسابقات شعر و قصه دانش آموزي باعث شد كه آموزش و پرورش نقش برجسته اي در ايجاد فضاي تنفس و تجربه براي شاعران جوان و نوجوان بخصوص شهرستاني ها ايفا كند.
اگر فرصت و مجالي براي نام بردن از يكايك شاعراني كه در آن سال ها در اردوهاي دانش آموزي حضور داشتند و به تبادل تجربه و ديدگاه هاي خود در عرصه شعر مي پرداختند، فراهم بود مي توانستيم به نقش برجسته و پررنگ آموزش و پرورش در جهت دهي و تربيت نسلي از شاعران كه سال هاي بعد به چهره هاي شاخص شعر و داستان كشور بدل شدند پي ببريم.
تنها براي نمونه و براساس يادآوري، گوشه اي از فعاليت هاي آن سال هاي آموزش و پرورش، چند نام را مرور مي كنيم: محمد رمضاني فرخاني، عباس چشامي، حسين لعل بذري، عليرضا سپاهي لائين، قاسم رفيعا، شهريار وقفي پور، سعيد آرمات، فاطمه سالاروند، محمدضيا قاسمي، محمدسعيد ميرزايي، سيدعبدالجواد و سيدعبدالرضا موسوي، نيره السادات هاشمي، مريم رزاقي، محسن عمادي، سهيلا ميرشكاك، فرشيد فرهمندنيا، عليرضا دهرويه، حميد هنرجو، سيدرضا محمدي، محسن وطني و... اينها تنها نام چند نفر از شاعران و داستان نويساني است كه در آن سال ها در جشنواره هاي دانش آموزي حضوري شاخص داشتند. در واقع سال هاي پاياني دهه 60 و ابتداي دهه 70، شاعران زيادي پشت نيمكت هاي مدارس قد كشيدند كه امروز هر كدام چهره اي شناخته شده در فضاي ادبي كشور شده اند.
اين كه بعد از آن سال ها، نقش و اهميت آموزش و پرورش در اين مسير كمرنگ و كمرنگ تر شد، نكته اي تاسفبار است كه بايد در جاي خود مورد تحليل قرار بگيرد. بخشي از اين مساله به بي همتي متوليان اين وزارتخانه برمي گردد و البته بخش مهم ديگر گشايش در رسانه ها و تعدد مراكز و جلسات شعر و داستان بود كه خلأ ها را پر كرد و باعث شد تا شاعران جوان بتوانند راحت تر صداي خود را به گوش ديگران برسانند.
با اين حال اگر مسوولان آموزش و پرورش دوباره آستين ها را بالا بزنند و در كانون هاي تربيتي و سازمان دانش آموزي توجهي دوباره به شعر و شاعري نشان دهند، مي توانند در جريان ادبي دهه 90 تاثيرگذار باشند.
آن دوره، رسانه ها نيز بسيار محدود به شعر مي پرداختند. از ميان مجله ها، اطلاعات هفتگي، صفحه شعري به كوشش محمدرضا مهديزاده و مجله جوانان امروز صفحه اي با مديريت سهيل محمودي درمي آورد و روزنامه اطلاعات هم صفحه بشنو از ني را به كوشش عليرضا قزوه منتشر مي كرد. البته بسياري از شاعران جوان و نوجوان آن روزگار به يك مجله كه به صداي آنها توجه مي كرد و برايشان از ادبيات مي گفت، دلبستگي زيادي داشتند و آن هم سروش نوجوان بود كه البته اين يك نقطه اميد هم چندي بعد براي هميشه خاموش شد. علاوه بر رسانه هاي مكتوب، يك برنامه هفتگي يك ساعته در راديو هم بود كه ساعد باقري در آن آثار و نامه هاي شاعران جوان را مي خواند و نقد مي كرد. اين تمام رسانه هايي بود كه براي شاعران جوان و شعر در حال رشد اين مقطع سني وجود داشت، نه وبلاگي بود و نه فضاي مجازي و نه هيچ امكان رسانه اي ديگر.
آن موقع، دفتر شعر جوان تازه پا گرفته بود و امكانات اندك و مشكلات مالي، اجازه فعاليت چنداني به آن نمي داد و تنها كنگره هاي سالانه اش محلي براي جمع شدن شاعران نوخاسته بود.
در آن شرايط و وضعيت بود كه بيشترين فعاليت شاعرانه نوجوانان در آموزش و پروش و مراكز تربيتي و مدارس انجام مي شد. همت مسوولان آن زمان امور تربيتي (نهاد پرورشي) در ايجاد كانون هاي شاعران و نويسندگان در استان ها و برپايي منظم مسابقات شعر و قصه دانش آموزي باعث شد كه آموزش و پرورش نقش برجسته اي در ايجاد فضاي تنفس و تجربه براي شاعران جوان و نوجوان بخصوص شهرستاني ها ايفا كند.
اگر فرصت و مجالي براي نام بردن از يكايك شاعراني كه در آن سال ها در اردوهاي دانش آموزي حضور داشتند و به تبادل تجربه و ديدگاه هاي خود در عرصه شعر مي پرداختند، فراهم بود مي توانستيم به نقش برجسته و پررنگ آموزش و پرورش در جهت دهي و تربيت نسلي از شاعران كه سال هاي بعد به چهره هاي شاخص شعر و داستان كشور بدل شدند پي ببريم.
تنها براي نمونه و براساس يادآوري، گوشه اي از فعاليت هاي آن سال هاي آموزش و پرورش، چند نام را مرور مي كنيم: محمد رمضاني فرخاني، عباس چشامي، حسين لعل بذري، عليرضا سپاهي لائين، قاسم رفيعا، شهريار وقفي پور، سعيد آرمات، فاطمه سالاروند، محمدضيا قاسمي، محمدسعيد ميرزايي، سيدعبدالجواد و سيدعبدالرضا موسوي، نيره السادات هاشمي، مريم رزاقي، محسن عمادي، سهيلا ميرشكاك، فرشيد فرهمندنيا، عليرضا دهرويه، حميد هنرجو، سيدرضا محمدي، محسن وطني و... اينها تنها نام چند نفر از شاعران و داستان نويساني است كه در آن سال ها در جشنواره هاي دانش آموزي حضوري شاخص داشتند. در واقع سال هاي پاياني دهه 60 و ابتداي دهه 70، شاعران زيادي پشت نيمكت هاي مدارس قد كشيدند كه امروز هر كدام چهره اي شناخته شده در فضاي ادبي كشور شده اند.
اين كه بعد از آن سال ها، نقش و اهميت آموزش و پرورش در اين مسير كمرنگ و كمرنگ تر شد، نكته اي تاسفبار است كه بايد در جاي خود مورد تحليل قرار بگيرد. بخشي از اين مساله به بي همتي متوليان اين وزارتخانه برمي گردد و البته بخش مهم ديگر گشايش در رسانه ها و تعدد مراكز و جلسات شعر و داستان بود كه خلأ ها را پر كرد و باعث شد تا شاعران جوان بتوانند راحت تر صداي خود را به گوش ديگران برسانند.
با اين حال اگر مسوولان آموزش و پرورش دوباره آستين ها را بالا بزنند و در كانون هاي تربيتي و سازمان دانش آموزي توجهي دوباره به شعر و شاعري نشان دهند، مي توانند در جريان ادبي دهه 90 تاثيرگذار باشند.
آرش شفاعي
جام جم
منبع : http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100854791540جام جم