دستگاه ماهور

[senda]

دستگاه ماهور یکی از گستردهترین دستگاههای موسیقی ایرانی است و در ردیفهای گوناگون در حدود ۵۰ گوشه دارد. دستگاه ماهور به علت حالت و ملودی روانی که دارد اغلب به صورت موسیقی شاد در جشنها و اعیاد نواخته میشود. این دستگاه دارای گوشههای متنوعی است که با مقامهای کاملاً متفاوت در سه بخش بم، میانی و زیر اجرا میشود. ناگفته نماند تمام گوشهها به وسیلهٔ فرود به درآمد رجعت میکنند.
طبق تعبیر متافیزیکی استاد مجید کیانی درباره ی موسیقی ایرانی ، "ماهور" آغاز روز، آغاز زندگی، شور و جوانی، غرور و توانگری، بی نیازی، سلحشوری و استغنا است. (مقام استغنا در هفت وادی عرفان)

محتویات

• ۱ ماهور «دو
• ۲ ماهور «ر
• ۳ گوشههای اصلی و زیر مجموعههای آنها
• ۴ گوشههای ضربی
• ۵ نام گوشه و رنگها
• ۶ گام
• ۷ منابع

ماهور «دو

ماهور دو، ماهوری است که گام آن از دو شروع میشود. یعنی نت شاهد آن دو میباشد و در تار وسهتار با کوک «دو-سل-دو-دو» نواخته میشود. در ماهور دو همه پردهها همنام نتها هستند یعنی به ترتیب دو – ر – می– فا - سل – لا - سی – دو. به بیان دیگر ماهور دو همانند گام ماژور دو در موسیقی کلاسیک است.
[TH="colspan: 2"]دستگاههای موسیقی ایرانین • ب • و [/TH]

دستگاه شور دستگاه همایون دستگاه ماهور دستگاه سه گاه دستگاه چهارگاه دستگاه نوا راست پنجگاه

ماهور «ر

برای ویلن و کمانچه معادل آن ماهور «ر» میباشد که شاهد آن نت «لا» است و نت های «فا» و «دو» نیز دیز میشود.

گوشههای اصلی و زیر مجموعههای آنها

1. درآمد: ( نت شاهد آن نت اول گام است یعنی «دو»)
2. گوشه گشایش(داد): ( نت شاهد آن نت دوم گام است یعنی «ر»)
3. گوشه شکسته: ( نت شاهد آن نت پنجم گام است یعنی «سل»)
4. گوشه دلکش: ( نت شاهد آن نت پنجم گام یعنی سل است )
5. گوشه عراق: ( نت شاهد آن نت هشتم گام یعنی دو است )
6. گوشه راک: (شاهد و ایست آن نت دو یک اکتاو بالاتر از شاهد و ایست درآمد است)
7. گوشه فیلی: (شاهد آن فاصله درست پنجم بالاتر از درآمد یعنی «سل» میباشد و ایست آن می کرن که البته درصورت بازگشت به ماهور ایست آن مطابق با ایست ماهور خواهد بود)

گوشههای ضربی

1. کرشمه
2. مجلس افروز
3. خسروانی
4. چهار پاره
5. زنگوله

نام گوشه و رنگها

1. درآمد
2. کرشمه
3. آواز
4. مقدمه داد
5. داد
6. مجلس افروز
7. خسروانی
8. دلکش
9. خاوران
10. طرب انگیز
11. نیشابورک
12. نصیرخوانی - توسی
13. چهارپاره - مرادخوانی
14. فیلی
15. ماهور صغیر
16. آذربایجانی
17. حصار ماهور - ابل
18. زیرافکن
19. نیریز
20. شکسته
21. عراق
22. نهیب
23. محیر
24. آشورآوند
25. اصفهانک
26. حزین
27. کرشمه
28. زنگوله
29. راک هندی
30. راک کشمیر
31. راک عبداله
32. کرشمه راک
33. سفیر راک
34. رنگ حربی
35. رنگ یک چوبه
36. رنگ شلخو
37. ساقی نامه

گام

با نمادگذاری عددی فواصل بر اساس ربع پرده در گام دستگاه ماهور چنین هستند: 4,4,2,4,4,4,2